Ontwikkelingen

Ontwikkelingen in de persoonlijke (ver)zorg(ing)  (11 juni 2014)
a. Geschiedenis van de wijkverpleging.
Aanvankelijk was het Kruiswerk heel breed; zowel jeugdgezondheidszorg als kraamzorg, verpleging en verzorging werden geboden. Geleidelijk kwamen er steeds meer thuisorganisaties in de wijk. Dit verschijnsel had te maken met de marktwerking. Door de toenemende professionaliteit en specialisme werden ouder- en -kindzorg gescheiden van de thuiszorg. Kraamzorg werd een zelfstandige organisatie. Kindzorg ging naar de gemeentes. Verpleging en verzorging bleven bij de Thuiszorgorganisaties. Huishoudelijke zorg is ook naar de gemeente gebracht en kwam onder de WMO. Thuiszorginstellingen werden steeds groter in omvang met heel veel lagen in het management. Zij werden gefinancierd door de AWBZ.
Met Buurtzorg kwam de wijkverpleging weer terug, maar nu in een moderner jasje. Buurtzorg werkt met zelfsturende teams op hbo niveau, er is geen management aanwezig. Hierdoor blijven de kosten laag en is er meer zorg aan het bed. Buurtzorg is een platte organisatie met korte lijnen naar de cliënt en huisarts toe. Geen zorgcentrale, geen planbureau. De wijkverpleegsters bepalen alles zelf en zijn hierdoor efficiënt en goedkoper. Dus meer geld voor de handen aan het bed. Buurtzorg doet geen huishoudelijke verzorging.
De inzet is er vooral gericht op verpleging en verzorging en begeleiding door wijkverpleegkundigen en wijkziekenverzorgenden. Iedereen kan zorg krijgen van Buurtzorg. Wij maken samen met de cliënt de indicatie voor zorg.
Inmiddels heeft Buurtzorg in Nederland ca. 8000 medewerkers. In Wageningen zijn er 4 teams van 6 á 10 personen. Iedereen kan zorg ontvangen ook in de toekomst. Buurtzorg is er op gericht mensen zo zelfstandig mogelijk te houden en waar nodig de zorg over te nemen, denk hierbij ook aan palliatieve zorg.

b. Recente wettelijke wijzigingen in de zorgwetgeving.
Nog niet alle veranderingen zijn bekend maar de grote lijnen zijn wel duidelijk. Het begint allemaal met de AWBZ – de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten die gaat veranderen.
Dit was oorspronkelijk de voorziening van Rijkswege voor de onverzekerbare risico’s zoals langdurige opname in een verpleeghuis en tehuizen voor ouderen, chronische zieken en zwaar gehandicapten. Gaandeweg werd de werking verbreed tot allerlei voorzieningen thuis zoals dagbesteding, hulpmiddelen om zich te verplaatsen, ondersteuning, enz. enz. Inmiddels vergt dit tientallen miljarden euro’s en is een proces van reorganisatie en bezuiniging ingezet. De overheid beziet dit fenomeen overigens vooral vanuit het aspect: verantwoording bij de burger zelf leggen.
Belangrijk is de indicatie met behulp van het zgn. Zorgzwaartepakketten (ZZP). ZZP1 is dan een licht pakket. ZZP10 is dan een zwaar pakket. (De naam ZZP zal echter verdwijnen. De verwachting is dat de overheid over arrangementen gaat spreken als de overheid zorg uit de Wlz bedoeld.
Voor verblijf in instellingen en verblijf thuis zijn de regelingen verschillend.
Verblijf in instellingen (verpleeghuizen enz.)
Deze zorg genoemd komt terecht bij de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz). Dit is het geval wanneer het om 24 uur zorg bij de ernstige gevallen (minstens ZZP5) gaat. De toewijzing van zorg verloopt via het Centrum voor Indicatiestelling Zorg (CIZ) en de betaling gaat via de Wlz (chronische zorg met verblijf) en wordt geïnd door het CAK. Daar komt ook de curatieve zorg (ziekenhuizen enz..) uit de AWBZ met verblijf dus terecht.
Verblijf thuis
De zgn. extramurale (“buiten de muren van een instelling”) zorg met de producten persoonlijke verzorging en verpleging, valt vanaf 1 januari 2015 grotendeels onder de zorgverzekeringswet. Dit is dus de huidige ziektekostenverzekering die we allen verplicht zijn af te sluiten. Bijzonder is dat men geen eigen specifieke bijdrage hoeft te betalen. Tot nu toe moest elke burger die thuiszorg ontvangt een eigen inkomensafhankelijke eigen bijdrage betalen. Op dit punt is het dus gunstiger voor de gebruikers dan vroeger. Belangrijk worden de kleine lettertjes van je ziektekostenverzekering. Wel is de verwachting dat hier in 2015 15 % op bezuinigd gaat worden. Het gaat hier om functies als Persoonlijke Verzorging, Verpleging en Begeleiding Individueel door in eigen huis (dus “zonder verblijf”- in een instelling) door verpleegkundigen en verzorgenden. Als er sprake is van deze zorg indiceert het CIZ zorg met behulp van klasse en uren. Bijvoorbeeld klasse 1 zorg is maximaal 2 uur per week zorg.
Onder persoonlijke verzorging valt hulp bij het aankleden, eten, drinken, wassen, toiletgebruik e.d. en eenvoudige verpleegkundige handelingen. Bij dit overgrote deel van de persoonlijke verpleging en geneeskundige verzorging is nu de wijkverpleging weer aan bod. Deze doet zelf de indicatiestelling. Deze zorg blijft wel een recht.
Vervolgens valt de extramurale zorg met het producten: begeleiding individueel en dagactivering, vanaf 1 januari 2015 onder de verantwoording van de gemeente als onderdeel van de WMO met een eigen inkomensafhankelijke eigen bijdrage, evenals bij de hulp in het huishouden, al lang onderdeel van de WMO.
Als gevolg van de bezuinigingen is het nodig hier ook een beroep te doen op vrijwilligers en mantelzorgers. Het Is belangrijk de zelfredzaamheid en participatie van mensen met een beperking te ondersteunen; mensen willen immers ook zelf zo lang mogelijk blijven meedoen. De Wmo geeft mensen geen rechten op bepaalde voorzieningen, maar de gemeente heeft hier wel verantwoordelijkheid. Wie zich tot de gemeente wendt met een ondersteuningsvraag, krijgt een gesprek (het zgn. keukentafelgesprek). Het gaat hierbij om vraagverheldering. Daarbij wordt nagegaan wie allemaal (kunnen) bijdragen uit familie, kennissen of kring van buren en wat vervolgens van gemeentezijde nog nodig is. Dit gesprek wordt dus heel belangrijk (en spannend) en het zal dus zaak zijn dit serieus te nemen. Mogelijk is bij dit gesprek support van de omgeving erg nuttig, waarbij ook de ondersteuning van de mantelzorg aan de orde kan komen.
De korting op de huishoudelijke hulp is wel 40 % van het vroegere bedrag.
Men probeert de aantallen in de instellingen te verminderen en mensen zo lang mogelijk thuis te houden. Wie echter op dit ogenblik al in een verpleeg- of verzorgingshuis verblijft, mag daar in het algemeen blijven, behalve in bijzondere gevallen bijvoorbeeld wanneer het pand afgebroken wordt of om een of andere reden een verhuizing noodzakelijk is.

c. De rol van de ouderenadviseurs in Wageningen.
Eén beroeps ouderenadviseur en drie vrijwillig ouderenadviseurs functioneren in Wageningen. De vrijwillig ouderenadviseurs bezoeken de 75 jarigen.  Dit heeft vooral de rol van preventie. De ouderen-adviseurs geven informatie en advies over de mogelijkheden voor hulp in Wageningen bij allerlei soorten problemen en beperkingen van ouderen op het terrein van wonen, zorg en welzijn. Ook kan hun advies aangevraagd worden. Daarbij is er veel aandacht voor het sociale netwerk, nu dit in de nieuwe situatie een veel grotere rol krijgt. De informele zorg wordt steeds belangrijker en nog niet iedereen lijkt dat goed te beseffen. Men doet er goed aan tijdig aandacht aan het eigen netwerk te besteden. Ontmoetingsplekken zullen daarom in de toekomst steeds belangrijker worden.
___verslag themavond DWPW 11 juni 2014 (JS)___

Mantelzorgcafé.
Het komende mantelzorgcafé is op 4 februari. Alle mantelzorgers (kortere of lange tijd) zijn van harte welkom. Dit keer wordt er een lunch in het Inloopcentrum (Markt 17) georganiseerd. Tijd 12.00-14.00 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. Opgave vooraf is noodzakelijk: Steunpunt Mantelzorg (0317-468818) of smw@solidez.nl. Info: Diaconaal WMO Platform, www.dpwageningen.nl tel. 411603.

Veranderingen in de zorg
Vanaf 1 januari 2014 verandert een aantal dingen in de zorg, waaronder Wmo en AWBZ. Op internet is een website Atlas van Zorg & Hulp, waarin alle veranderingen voor 2014, 2015 en later duidelijk zijn  uitgelegd.  http://www.zorghulpatlas.nl/

“Schuldhulpmaatjes”
Het Diaconaal WMO Platform Wageningen (DWPW) inventariseert, naar aanleiding van de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de interesse binnen de Wageningse gemeenten voor een project “schuldhulpmaatjes”. Er is een groeiend aantal mensen met financiële problemen die door de bomen het bos niet meer zien en hulp nodig hebben bij het op orde brengen van de uitgaven. Wettelijk is de gemeente daarvoor verantwoordelijk en in Wageningen wordt dit gecoördineerd door Solidez.

De daadwerkelijke begeleiding gebeurt door schuldhulpmaatjes of budgetbegeleiders. De gemeente Wageningen wil daar graag de Wageningse kerken bij betrekken. Het DWPW vindt dit een goed idee, maar een belangrijke voorwaarde voor het starten van een dergelijk project is dat er voldoende potentiële belangstellende maatjes zijn. Het DWPW denkt aan minstens 15 personen, dat is ongeveer twee per deelnemende gemeente. Geïnteresseerden kunnen zich voor het einde van dit jaar aanmelden bij de diaconie. Zij zullen worden uitgenodigd voor een informatieavond en een cursus, begin volgend jaar, om de aanstaande schuldhulpmaatjes wegwijs te maken en te trainen. De kosten hiervan worden vergoed. Deelnemers zijn niet verplicht om aan het DWPW project mee te werken; ze kunnen bijvoorbeeld ook in de eigen gemeente actief worden. http://www.schuldhulpmaatje.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=214:reactiecursist&catid=16

“Ouderen langer thuis” .
Het is nog niet wat de politiek wil en hoe de “knip” tussen persoonlijke verzorging en verpleegkundige zorg precies zal lopen. In de toekomst heeft men geen “recht op zorg” meer; de gemeente heeft compensatieplicht en in de zorgverzekering wordt bepaalde zorg opgenomen. Daarbij moet alles wat iemand zelf kan ook zelf doen en/of zo mogelijk ook directe familie en/of buren, vrienden, kennissen en groepsredzaamheid / samen-redzaamheid.

Verpleging wordt in de nieuwe plannen betaald vanuit de eigen zorgverzekering. Hiervoor is het eigen risico nu al 360 euro per jaar. De drempel voor gebruik van de professionele thuiszorg wordt heel hoog gemaakt waardoor een zorgvrager vanuit de huissituatie vaak direct in het ziekenhuis of in een verpleeghuis belandt omdat de verzorgingshuizen worden afgeschaft. Partner en volwassen thuiswonende gezinsleden hebben de plicht tot zogenaamde gebruikelijke zorg (schoonmaken, maaltijden, bewassing, etc.). Doel is dat er goede zorg geleverd kan worden met zo weinig mogelijk verschillende hulpverleners aan het bed. Als samenleving zullen we met elkaar moeten regelen de zorgvrager zo lang mogelijk in de thuissituatie te laten. Laten we er met elkaar positief tegenaan kijken en zien wat er wel kan. Een aantal opmerkingen hierbij:
– Tijdelijk verblijf in een beschermde zorgomgeving blijft betaald mogelijk.
–  Er is bezorgdheid over de rek in de beschikbaarheid van mantelzorgers en vrijwilligers,
–  Gewerkt wordt aan een vrijwilligersprofiel bij het Meldpunt Vrijwilligers.
– Mantelzorgers zouden ook geoefend moeten worden in bijvoorbeeld tillen.
– Ouderen vragen vaak te laat zorg/hulp aan. Het is belangrijk vroeg te zijn met bijv. persoonlijke alarmering.
– De afbouw van verzorgingshuizen gaat doorzetten en er zullen waarschijnlijk meer serviceflats tegen particuliere betaling komen (wellicht met hoge huur),
– Nadeel van service flats/appartementen is dat mensen op hun kamer/appartement blijven zitten i.p.v. sjoelen/biljarten en breimiddagen bezoeken. Voordeel is eigen ‘huis’ en regie.
– Het betekent dat we vooral weer de solidariteit en samenhorigheid moeten zoeken, dat is natuurlijk een moeilijke in deze individualistische samenleving.
Uit: Themadiscussie DWPW op 25 september 2013 met mw. T. Huender en mw. E. Blomsma

Veranderingen in de Jeugdzorg: thema Platform 24 april 2013
Achter menige voordeur gaan problemen met jongeren schuil. In Wageningen zijn er volgens gemeentelijke opgave 546 jongeren in behandeling voor psychische of psychiatrische problemen. 5 % heeft speciale aandacht nodig wegens ADHD, autisme e.d. Jongeren zijn een erg lastige doelgroep. Ze zweven overal tussenin: tussen hun thuis en hun zelfstandigheid, familie en vrienden, de drang om zowel opvallend als onopgemerkt te zijn, en dat dan gecombineerd met alle hormonale stemmingsschommelingen. Gelukkig dat met een goede omgeving, in het bijzonder een goede begeleiding, het toch allemaal vaak op zijn pootjes terecht komt. Van overheidswege wordt daar ook het nodige aan gedaan. Dit gebeurt in de komende tijd vooral via gemeentelijke instanties. Daarnaast is sinds 2 jaren  in Wageningen het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) actief (http://www.cjgwageningen.nl/). Het CJG is in ‘t Palet (Rooseveltweg). Daar zijn diverse organisaties die op het domein Jeugd en Gezin werken gehuisvest, hetgeen de samenwerking bevordert.  Het CJG is een netwerkenorganisatie. Het is geen loket en de gesprekken vinden plaats in huiskamersfeer aan een lange tafel. Er zijn inloopochtenden, een babycafé, waar jonge  ouders ervaringen uit kunnen wisselen, er is een koffieochtend. Er komt naast een inloopspreekuren overdag vanaf 1 mei een inloopspreekuur op maandagavond. Er wordt met name voor de jeugd veel gebruik gemaakt van sociale media en het gebruik van sociale media is ook een thema dat aandacht heeft (o.a. voorlichting) (http://www.wageningsejongeren.nl/). Het CJG heeft een nauwe samenwerking met buurgemeenten (informatie en ervaring uitwisseling, deskundigheid).  De gesprekken aan tafel zijn vooral bedoeld voor kleine vragen (zoals peutervragen) en als aanloop. Problemen worden thema-gewijs opgepakt (gebruik sociale media, echtscheidingsproblematiek) en bij het zoeken naar oplossing staat voorop wat voor het kind prettig zou zijn. Signalen moeten vooral komen van begeleiders die met de kinderen werken zoals leerkrachten en clubleiders. Ook kerken kunnen hier een rol spelen.
Bij het CJG gaat het om vrijwillige hulpvraag. Bij Bur Jeugdzorg is tot nu geen duidelijke scheiding tussen vrijwillige en verplichte hulp en dan zetten mensen soms de hakken in het zand. Daarom wordt afstand gehouden van het Bureau Jeugdzorg dat over verplichten hulp gaat (rechterlijke ondertoezichtstelling e.d.). Bij de transitie van Jeugdzorg naar de gemeente gaat het om de vrijwillige hulp. De verplichte hulp (Bur.Jeugdzorg) zal waarschijnlijk per provincie geregeld blijven.
Ook hier speelt de kanteling een rol: mensen moeten meer zelf de regie hebben. Dat betekent zelf formulieren downloaden en invullen. De begeleider kan helpen bij het invullen, maar vult niet  In de aanloopfase is het even wennen. Scholen, kinderdagverblijven e.d. worden daarover geïnformeerd. De instap moet laag-drempelig zijn. Als een leerkracht bij huisbezoek een probleem signaleert, wordt eerst gekeken of het een ouderprobleem is of een kindprobleem. Er zijn vanuit het CJG trainingen voor mensen die met kinderen werken. Ook trainingen  voor professionals zijn in principe open voor andere jeugdwerkers Het DWPW komt op de mailing lijst waarin wordt geattendeerd op cursussen. De begeleiding vanuit het CJG regelt dat er één (eind)regisseur per huishouden is (een case-manager) ook als er meerdere problemen spelen. In 2015 moet dit werken. 

Veranderingen in de AWBZ
De AWBZ zal in 2013-2017 drastisch veranderen en 2013 is in veel opzichten een overgangsjaar. Oorspronkelijk was de AWBZ bedoeld voor bijzondere zorg, maar geleidelijk aan is er allerlei zorg in ondergebracht. Omdat de kosten van de zorg uit de hand lopen en als we zo doorgaan onbetaalbaar worden, wil het kabinet er drastisch bezuinigen. Een van de doelen is de AWBZ weer te beperken tot bijzondere zorg. Diverse soorten zorg worden elders ondergebracht. Er moet in 2017 een besparing van 5,7 miljard gerealiseerd zijn. Ruim 3 miljard zal worden bespaard op langdurige zorg. Er wordt wel structureel 250 miljoen geïnvesteerd de versterking van de wijkverpleging (er is een ernstig tekort aan wijkverpleegkundigen). Het principe is dat mensen zelf hun zorg regelen in een eigen netwerk (familie, vrienden, buren) en ook kerkelijke gemeenten zullen daarin een rol kunnen/moeten spelen.  De zorg gaat er als volgt uit zien:
– Zorgverzekeringswet: alles wat met helen en verplegen te maken heeft (met eigen bijdrage).
– WMO: alles wat betreft participeren, dagbesteding, begeleiden, verzorgen op indicatie. In plaats van verzorgingstehuis thuiszorg waarbij men huishoudelijke hulp met zorgcomponent zelf betaalt.
– AWBZ: alleen intensieve langdurige zorg met behandeling in speciale voorzieningen.
De AWBZ kent nu 10 zorgzwaarte pakketten (zzp). De zorg in verpleeghuizen (zzp 5-8,10) blijft in de AWBZ. Het is echter geen verzekerd recht meer, maar een voorziening waarop een beroep kan worden gedaan als er geen andere oplossing is. Zzp1-4 vallen voor nieuwe gevallen onder thuiszorg (4 vanaf 2016). Revalidatie van ouderen (zzp 9) gaat van AWBZ naar Ziektekostenverzekering. De gemeenten krijgen voor de uitvoering van de WMO slechts 25% van het huidige bedrag. Dat betekent dat er veel via een eigen netwerk gedaan moet worden als de persoon in staat is om zelf de regie te voeren. Wie vanuit huis naar een instelling gaat, moet mogelijk overschakelen naar een andere persoon van een andere organisatie.

WMO-bezuinigingen. De Wmo regels worden herzien. Een belangrijk onderwerp is de kanteling (participatie eigen netwerk). “Gemeenten én inwoners kunnen niet meer terugvallen op de standaard voorzieningen, maar gaan samen alle mogelijkheden verkennen om de hulpvraag op te lossen. Hierbij staan behoud van de regie over het eigen leven en zelfredzaamheid voorop. Samen met de inwoner wordt vastgesteld wat het resultaat van de ondersteuning moet zijn en welke oplossingen daaraan bijdragen. Het gaat dan lang niet altijd om individuele voorzieningen, ook met algemeen aanbod kan het resultaat bereikt worden”. Zie : http://www.wageningen.nl/Actueel/Nieuws/Archief_2012/Kanteling_Wmo_vraagt_zelfredzaamheid_van_inwoner

Schulddienstverlening. De schuldhulpverlening krijgt een andere opzet en heet voortaan schulddienstverlening. De Gemeente heeft in oktober een plan van aanpak vastgesteld. Er zijn twee trajecten Preventief en Curatief. Op basis van het vastgestelde Plan van aanpak voor de schulddienstverlening gaat de gemeente zaken aanbesteden. Kernbegrippen zijn: voorkomen, beheersbaar maken, zo nodig hulp bij oplossingen zoeken. De gemeente neemt geen schulden over. Het gaat bij schulddienstverlening om een integrale aanpak waarbij meerdere partijen (o.a. de kerken) betrokken zijn. http://www.wageningen.nl/Raad_college_en_organisatie/Gemeenteraad/Raadsvergaderingen/22_oktober_2012/Agenda/Agenda_en_stukken/6_Schulddienstverlening_2012_2015/Schulddienstverlening_2012_2015

Droomhuis ‘De wijde Wereld’ komt op de plek van het oude politiebureau. Streefdatum december 2013.

Wageningen 750  over wat de kerken voor Wageningen (kunnen) betekenen. Het gaat dan om de diaconale zorg voor individuen (materieel, financieel, sociaal) vroeger en nu.

Toegankelijkheid: Door stagiaires van Pantarijn is onderzocht hoe het staat met de toegankelijkheid wegen, gebouwen en winkels in Wageningen voor mensen met een handicap. Op 30 januari 2013 is een aantal routes gelopen om te zien of ze obstakels tegen kwamen en in februari wordt de toegankelijkheid van winkels en openbare gebouwen nagegaan.

Schuldhulpmaatjes.  Hulp bij persoonlijke financiële administratie wordt verleend door ISOFA.

Noodfonds Wageningen. Het Noodfonds is in januari 2018 van start gegaan.

WIDIP.  In het WIDIP wordt actuele informatie op diaconaal en maatschappelijk gebied verzameld en voor diakenen beschikbaar gemaakt.